Ter gelegenheid van International Darwin Day

Hoe wapen je jezelf en je organisatie tegen CONFIRMATION BIAS?

Vrijdag 12 februari is “International Darwin Day”. We kennen Charles Darwin allemaal als auteur van "The origin of species" en grondlegger van de evolutietheorie.

Maar wist u ook dat Darwin zelf zijn succes grotendeels toeschreef aan de technieken die hij hanteerde om zijn denkkracht te vergroten? Om cognitieve bias (onze typisch menselijke denkfouten en vooringenomenheden) tegen te gaan hanteerde hij zogenaamde “denkregels”.

• Wat is de Golden Rule of Thinking die Charles Darwin hanteerde om confirmation bias (de bevestigingsfout) te vermijden? 
• Waar komt confirmation bias voor op de werkvloer?
• Welke technieken kan u gebruiken om deze denkfout te vermijden en zo uw denkkracht te verhogen?

Wat is confirmation bias?

Ons brein kiest systematisch voor de weg van de minste weerstand. Vaak gaat dat goed, soms geeft het problemen. Dan spreken we van “cognitieve bias”. Confirmation bias slaat op de neiging van ons brein om vooral waarde te hechten aan informatie die onze mening bevestigt en de rest te negeren. Het bevestigen van de eigen mening kost immers minder mentale energie dan het voortdurend in vraag stellen van het eigen wereldbeeld.

"Confirmation bias slaat op de neiging van ons brein

om vooral waarde te hechten aan informatie

die onze mening bevestigt

en de rest te negeren."

Waar komt confirmation bias voor op het werk? 

Wij zijn allemaal mensen. En het menselijk denken is "voorspelbaar irrationeel".* Dus valt het niet te verwonderen dat confirmation bias wijdverspreid is op de werkvloer. De impact is reëel: gebrekkige besluitvorming en strategie-ontwikkeling, het niet (h)erkennen van talent, zowel bij rekrutering als evaluaties, ...

"Confirmation bias is wijdverspreid op de werkvloer.

De impact is reëel: gebrekkige besluitvorming en strategie-ontwikkeling,

het niet (h)erkennen van talent, zowel bij rekrutering als evaluaties, ..."

In vergaderingen:

Iedereen die ooit aanwezig was in een vergadering waar beslissingen moeten genomen worden (wij allemaal dus!) heeft er ervaring mee: de menselijke nood aan bevestiging van het eigen gelijk. Dat kan gaan van het selectief verwijzen naar bestaand onderzoek tot het negeren of zelfs labelen van deelnemers die tegenargumenten opwerpen (die zijn dan “moeilijk” of “tegendraads, “geen teamspeler”).

Tijdens evaluaties:

Als u als leidinggevende overtuigd bent dat Millenials geen harde werkers zijn, dan maakt uw brein een mentale nota telkens wanneer een jongere collega pauze neemt. Terwijl diezelfde collega misschien wel elke morgen als eerste aanwezig is of als laatste vertrekt.

Bij rekrutering:

De bevestigingsfout steekt de kop op in alle stappen van het rekruteringsproces.

• Zo moeten sollicitanten met een buitenlands-klinkende naam (en verder identiek CV) in Vlaanderen tot 46% meer applicaties versturen eer ze op interview worden gevraagd. Internationale cijfers zijn vergelijkbaar.** Denken in stereotypen is een vorm van confirmation bias. Op basis van enkel een naam kiest ons brein selectief die elementen uit een verder identiek CV die de eigen overtuiging (en stereotypen) bevestigen (“Zal zo iemand wel passen binnen onze organisatiecultuur?”).
• Ook tijdens het interview ligt confirmation bias op de loer: “Wat een sympathieke kandidaat! We zijn zelfs naar dezelfde universiteit geweest.” En plots zien we alle verdere antwoorden van deze kandidaat door een roze bril.

Hoe vermijd je confirmation bias?

Stap 1: Bewustwording. Net als met alle vormen van cognitieve bias begint het met erkennen dat ons denken feilbaar is. Accept it!

Stap 2: Actie. Deal with it!

Als individu:

Laten we beginnen met de “Golden Rule” van Charles Darwin:

"I followed a golden rule. Whenever a published fact, a new observation or thought came across me, which was opposed to my general results, I would make a note of it without fail and at once. For I had found by experience that such facts and thoughts were far more apt to escape from the memory than favourable ones."

Dus:

• Neem expliciet nota van informatie de je eigen opvattingen tegenspreekt. Koester deze informatie en ga zo in tegen de neiging van ons brein om ze weg te moffelen.
• Wees je eigen advocaat van de duivel: “Hoe zou ik de andere kant van het verhaal onderbouwen?”

In vergaderingen:

• Stel vragen, zoek input van anderen: “Ben ik de enige persoon die deze situatie zo ziet?”
• Stel een advocaat van de duivel aan. Hij/zij krijgt de rol om systematisch zaken in vraag te stellen en tegenargumenten aan bod te laten komen. Zorg er wel voor dat je deze rol roteert, zodat het niet persoonlijk wordt.

Tijdens rekrutering en evaluaties:

• Zorg ervoor dat werknemers die betrokken zijn bij rekruteren en evalueren weten hoe cognitieve bias speelt op de werkvloer. Reik hen technieken aan om als individu bias tegen te gaan.
• Design het proces van rekruteren en evalueren op zo’n manier dat de kans op bias minimaal wordt. Cognitieve bias is universeel én automatisch. Vertrouw daarom niet enkel op individuele wilskracht om bias tegen te gaan. Pas ook je processen aan. Zo maak je het voor jezelf en je medewerkers makkelijker om objectieve beslissingen te nemen van hoge kwaliteit en verhoog je de denkkracht in jouw organisatie.

BRONNEN

Farnam Street “How Darwin thought. The golden rule of thinking”

Forbes “How Warren Buffett avoids getting trapped by confirmation bias”

Harvard Business School “Confirmation Bias. How it affects your organisation and how to overcome it.”

Very Well Mind “How confirmation bias works”

* Dan Ariely (2010) "Predictably Irrational"

** Stijn Baert (2015) doet onderzoek voor Vlaanderen, internationaal gebeurt gelijkaardig onderzoek naar discriminatie op basis van allochtone versus autochtone naam door o.a. Weichselbaumer, D., (2016), Edo et al. (2013), Wood et al (2009)

Like it? Share it!