Bias busting!

Eén van de manieren waarop ons brein snel informatie kan verwerken, is door het indelen in categorieën. Afgebakende hokjes zorgen voor eenvoud en duidelijkheid. We zien het al bij kleine kinderen op de speelplaats: "Nee, alleen de jongens mogen meedoen!"

Stereotyperen is een vorm van hokjesdenken. Door mensen te beoordelen als lid van een groep kunnen we sneller een oordeel vormen en dus sneller handelen. We hebben wel al eens iemand uit die groep ontmoet en we baseren onze verwachtingen op die vorige ervaring.  

Het gevaar van stereotyperen is echter dat we individuele kenmerken niet meer zien. Een mooi voorbeeld vormt dit onderzoek van de Amerikaanse hoogleraar Jennifer Eberhardt. Zij vroeg een aantal studenten om een tekening te maken van de man op de foto hieronder. De studenten werden ingedeeld in twee groepen. De eerste groep werd verteld dat de man wit was, de tweede groep kreeg te horen dat hij zwart was.

Wat bleek? De tekeningen van beide groepen zagen er helemaal anders uit! Dat zie je in de figuur hieronder. Ondertussen werd dit soort experimenten vaak uitgevoerd, steeds met gelijkaardige resultaten.

Bron: 'Believing is seeing: The effects of racial labels and implicit beliefs on face perception', J.L. Eberhardt et. al. (2003) Social Psychology Bulletin, 29, pp. 360-370

De conclusie? Wij humans kijken niet met een neutrale blik naar de wereld, maar vanuit ons gefilterd perspectief. Ook al zagen de twee groepen studenten dus precies dezelfde foto, eens hun brein de categorie 'wit' of 'zwart' met de foto associeerde, vielen hen andere zaken op! Daarom is de titel van dit onderzoek treffend gekozen: "believing is seeing" - en niet andersom.

Slim denken: Stel je categorieën in vraag

Slim denken houdt in dat we ons denkproces bewust vertragen en schakelen naar ons 'systeem-2-denken' of trage denken. Cruciaal hierbij is om onze veronderstellingen in vraag te stellen.

Stel jezelf dus de volgende vragen:

• Zijn de categorieën die ik gebruik (gender, leeftijd, ...) nuttig?
• Laten ze mij toe om het hele beeld te zien? Of mis ik op deze manier belangrijke informatie?

Wil je zelf, met je team of organisatie aan de slag met slim denken voor betere resultaten?

Neem vrijblijvend contact!