Human Insight #5:

NEGATIVITY BIAS, OFWEL:

“VROEGER WAS HET TOCH BETER...”

Hoeveel eenjarige kinderen zijn wereldwijd ingeënt tegen ziekte? Wat denkt u? Is dat A: 15%, B: 40% of C: 80%? En hoeveel mensen sterven er wereldwijd als gevolg van natuurrampen? Is dat aantal de voorbije honderd jaar… A: verdubbeld, B:  gelijk gebleven, of C: met de helft verminderd? (*)

Voor beide vragen is C het juiste antwoord. Maar bijna niemand raadt het juist: in België minder dan 1 op 5. Blijkbaar zijn we er met zijn allen van overtuigd dat het slecht gaat met de wereld.

Hoe komt dit? En heeft u óók het gevoel dat het vroeger beter was?

Negativity bias – de verklaring

Ons brein heeft een ingebouwde neiging om de nadruk te leggen op het negatieve. Negatieve zaken vallen ons meer op én we onthouden ze ook beter. Psychologen noemen dit de ‘negativity bias’ of negativiteitsfout. Denkt u maar aan het laatste evaluatiegesprek met uw leidinggevende: dat ene punt van kritiek kan u zich waarschijnlijk nog haarscherp voor de geest halen.

Maar waarom hebben mensen - en andere diersoorten trouwens ook - zo’n aangeboren neiging tot negativiteit? Want dat het vervelende effecten heeft, laat zich raden. Het leidt tot meer stress en maakt dat we angstiger in het leven staan.

"Waarom hebben mensen

– en andere diersoorten trouwens ook -

zo'n aangeboren neigint tot negativiteit?"

De verklaring is - zoals wel vaker - evolutionair. Onze voorouders leefden in omstandigheden waar ze elke dag vele snelle beslissingen moesten nemen. Beslissingen op leven en dood: “Kies ik voor deze beloning óf vermijd ik dat gevaar?” Beloningen kwamen in de vorm van voeding en seks; gevaren in de vorm van roofdieren en vijandige stammen.

Het cruciale verschil tussen beloningen en gevaar? Als onze voorouder er niet in slaagde om het gevaar dat zich nú stelde te ontwijken dan – AAUW! – betekende dat ineens het einde van álle beloningen, voor altijd. Gevaar was dus urgenter en kreeg in het brein daarom ook meer nadruk/betekenis dan een beloning.

Negativity bias – het effect

Om te overleven heeft Moeder Natuur ons dus opgezadeld met een brein dat de volgende fouten maakt: (1) we overschatten bedreigingen, en (2) we onderschatten de kansen die zich stellen.

Dat verklaart waarom we allen zo’n gedramatiseerd wereldbeeld hebben:

• We benadrukken het negatieve: “Het gaat steeds slechter in de wereld!”
• We denken in bedreigingen en stereotypen: “Onbekend is onbemind”, of “Het zijn wij tegen hen!”

Ons gedramatiseerde wereldbeeld gaat gepaard met negatieve stressgevoelens. Het is alsof we ons voortdurend in ‘fight or flight’-modus bevinden. Niet gezond dus, zowel lichamelijk als mentaal. Een negatief wereldbeeld leidt ook tot slechte beslissingen, omdat we ons door (niet-gerechtvaardigde) angst laten leiden.

"Ons gedramatiseerde wereldbeeld

gaat gepaard met negatieve stressgevoelens.

Alsof we in voortdurende 'fight or flight'-modus zijn."

Hoe kan u zich wapenen tegen negativity bias?

Wees u bewust van hoe het brein werkt

Hou in uw dagelijks leven (op het werk, in relaties, …) rekening met hoe ons brein is ingesteld op het negatieve. Die achteloze opmerking die uw collega maakte en waarop u nu al dagen aan het broeden bent, was waarschijnlijk niet kwetsend bedoeld. Ondertussen heeft dezelfde collega u misschien wel al drie complimenten gegeven. Maar die zijn uw brein niet opgevallen. 

"Hou in uw dagelijks leven

(op het werk, in relaties, …) rekening met

hoe ons brein is ingesteld op het negatieve."

Leg nadruk op positieve zaken

Uw brein doet het niet, dus u moet zelf actief aan het werk om de negativiteitsfout tegen te gaan.

Op het werk: Schrijf positieve zaken neer op het ogenblik dat ze zich voordoen. Dit geeft u materiaal ter voorbereiding van feedbackgesprekken, of u kan uw collega’s wat vaker complimenten geven.

Bij u thuis: Schrijf aan het eind van de dag drie positieve zaken neer die zich die dag hebben voorgedaan. Zo gaat u met een tevreden gevoel slapen.

Bouw een wereldbeeld gebaseerd op feiten

Werk aan een wereldbeeld dat ingaat tegen het negativiteitsdenken van uw brein. Ga actief op zoek naar feiten om u een mening te vormen. U zal zich er beter bij voelen (omdat die negatieve vooronderstellingen toch niet blijken te kloppen) én het laat u toe betere beslissingen te nemen.

WIL U DENKFOUTEN TEGENGAAN IN UW COMMUNICATIE EN HR?

Meer leren over hoe ons brein werkt, welke denkfouten wij maken en hoe u die tegengaat? In de context van betere communicatie, zowel intern als met klanten, is de opleiding "Nudging & framing" een aanrader. En in de  opleiding "Objectiever rekruteren en promoveren"  leert u denkfouten vermijden bij selecties en evaluaties en zo het beste talent binnenhalen en behouden.

Wil u zelf, met uw team of organisatie aan de slag met slim denken voor betere resultaten?

We horen graag van u! Neem vrijblijvend contact.

(*) De vragen in de inleiding komen uit het boek Factfulness van Hans Rosling. Hier kan u zelf testen hoe het met uw kennis van de wereld gesteld is.